Orgaandonatie is een medische behandeling waarbij organen en weefsels (men spreekt dan van weefseldonatie) van een menselijk lichaam (donor) weggenomen worden om zieke organen van patiënten (ontvangers) te kunnen vervangen. De donor kan in leven of overleden zijn.
Welke organen?
Na het overlijden van een donor kunnen volgende organen getransplanteerd worden: het hart, de longen, de lever, de pancreas, de nieren en de darmen.
Bij leven kan een donor enkel een deel van de lever en beenmerg geven.
Hindernissen
Het voornaamste probleem bij transplantatie is dat de organen zeer beperkt houdbaar zijn: 4 tot 5 uur voor het hart en de longen, 6 uur voor de darmen, 12 uur voor de lever en de pancreas en 48 uur voor de nieren.
Bij een overlijden moet de donor hersendood zijn of (eerder zelden) na een hartstilstand overleden zijn.
De instemming van de donor of van zijn familie vormt een andere belangrijke hindernis. Daarom berust de wet betreffende het wegnemen en transplanteren van organen sinds 1987 op het beginsel "wie zwijgt, stemt toe". Dit betekent dat elke burger wordt verondersteld akkoord te gaan met orgaanschenking.
Niet alles is toegelaten
De wet stelt precieze voorwaarden betreffende het wegnemen en transplanteren van organen.
- De hersendood moet worden vastgesteld door drie artsen, met uitsluiting van de artsen die een rol zullen vervullen bij de transplantatie.
- De arts moet het rijksregister raadplegen om na te kijken of de overledene instructies heeft nagelaten. In het tegenovergestelde geval moet de arts het advies van de familie vragen. Het is dus belangrijk om er over te praten met uw naasten.
- De wet wijst op belangrijke aspecten zoals het respect voor de overledene, de anonimiteit van donor en ontvanger, de kosteloosheid van de donatie en het verbod om organen te verkopen.
Maak uw wil kenbaar
U kan uw wil kenbaar maken. Daartoe wendt u zich tot uw gemeentebestuur. Daar kan u een formulier krijgen waarop u kan aanduiden of u akkoord gaat met het wegnemen van organen of dat u zich ertegen verzet. Dit formulier moet ingevuld, gedateerd en ondertekend aan het Rijksregister overgemaakt worden. Dit is volledig gratis en u kan op elk moment van mening veranderen.
Eurotransplant
België heeft het beheer van het wegnemen en van de transplantatie van organen aan EUROTRANSPLANT toevertrouwd. Deze instelling maakt de lijst op van de patiënten die op een orgaan wachten en coördineert het wegnemen en de transplantaties binnen 8 landen: België, Duitsland, Hongarije, Kroatië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk en Slovenië zijn aangesloten bij Eurotransplant.
Dit garandeert het gebruik van één systeem om de karakteristieken van de donor te verzamelen en één centrale wachtlijst.